Het komend jaar worden er door de implementerende organisaties contracten afgesloten met ERTMS-leveranciers voor de ombouw van de infra en de inbouw van ETCS in het materieel. De eindgebruikers willen na oplevering een betrouwbaar vervoersproduct neerzetten. Dit vraagt van de collega technici de bereidheid om eindgebruikers te blijven betrekken bij het hele proces vanaf de aanbesteding tot en met het testen en de ingebruikname.

In de Planuitwerkingsfase van het Programma ERTMS drong de rol van de eindgebruiker goed door. De eindgebruiker levert namelijk een belangrijke bijdrage in het succes van ERTMS. Dit besef en deze rol voor eindgebruikers kwamen met name doordat ProRail en NS al bij de start samen om tafel zijn gegaan om de gebruikersprocessen uit te werken. In intensieve sessies met technici van treinbeveiliging, machinisten en treindienstleiders zijn de keuzes gemaakt die uiteindelijk verwerkt zijn in de materieel- en infraspecificatie en uiteindelijk in de regelgeving.

Meer dan techniek

Het belang van de eindgebruiker staat mooi omschreven in de migratiestrategie: 

“Om het werkende vervoersysteem te behouden en krijgen met ERTMS moet er nieuwe techniek worden geïntroduceerd in het materieel en in de infrastructuur. Maar het is meer dan techniek.

Cruciaal is dat deze techniek zodanig wordt geïmplementeerd dat het deze mensen in hun dagelijkse operatie ondersteunt. Het vergt aanpassing van de dagelijkse processen en routines. De voordelen van de nieuwe techniek moeten herkend en doorleefd worden om zo tot een nieuwe routine met ERTMS te komen. Dat geldt voor alle soorten gebruikers; van machinist, treindienstleider, infrastructuurbeheerder tot onderhoudsmonteur.

Pas als die positieve ervaring in de volle breedte er is, mag bij de invoering ervan worden uitgegaan dat de migratie goed verloopt. Het Programma ERTMS is er op gericht dat de gebruiker de nieuwe werkwijze en daaraan verbonden technologie, graag wil omarmen.”

De rol van eindgebruikers; nu en straks

Dat de eindgebruikers ook in de realisatiefase gehoord worden, is niet vanzelfsprekend maar wel belangrijk. Ook in de toekomst. In de contractering van zowel infraombouw als ETCS inbouw in het materieel zullen er, ondanks de specificaties, leveranciers zijn die wat anders aanbieden.

Om te voorkomen dat leveranciers bepalen hoe ERTMS straks gebruikt gaat worden, vraag ik de implementerende organisaties de aandacht om de eindgebruiker mee te nemen in het proces van aanbesteding en contractering. Ook bij het opnieuw ter discussie stellen van het proefbaanvak (migratiestap 8) vraag ik aandacht om de processen zo in te richten dat de eindgebruikers gehoord worden en niet enkel vanuit het staf-niveau wordt gedacht.

Het OKE als spreekbuis

Het betrekken van de eindgebruikers is nooit vanzelfsprekend en vraagt continu de aandacht. Daarom is het goed dat er in de Programmadirectie een Operationeel Kenniscentrum ERTMS (OKE) is. Daar komt operationele kennis samen en daar wordt van elkaar geleerd.

Ik wens het OKE toe dat zij de implementeerde organisaties bevraagt op zaken die voor de eindgebruikers van belang zijn. Dat zij de kleine vervoerders meeneemt in het voor hen vaak zo ondoorzichtige ERTMS dossier, zodat zij kunnen leren van de ervaringen van andere vervoerders. Want de prestaties van het vervoersysteem op een traject is straks zo sterk als de zwakste schakel.

Ik ga eind mei na meer dan 41 jaren afscheid nemen van de NS en van het ERTMS Programma. Ik wens alle collega’s die in het ERTMS Programma werkzaam zijn zowel in de Programmadirectie als ook de implementerende organisaties veel plezier en een succesvolle ERTMS uitrol in Nederland.

Jack Korndörffer

De foto bij dit artikel is nog van voor de Corona-maatregelen.