Op 18 april is de 20e voortgangsrapportage van het ERTMS programma gepubliceerd, over de ontwikkelingen in de uitrol van ERTMS in het tweede halfjaar van 2023. De budgetspanning en vertraging op mijlpalen is deze periode verder toegenomen, ook blijft het risicoprofiel stijgen. De fundamentele herijking van de aanpak is in volle gang. Noodgedwongen prioritering om de beheersbaarheid te vergroten gaat echter niet over 1 nacht ijs en dit vergt tijd.
Herijking van de aanpak in volle gang
De huidige aanpak en planning is niet meer realistisch voor nu en de toekomst en daarmee risicovol. Afgelopen zomer benadrukten de kritische aanbevelingen van een commissie van internationale experts in een second opinion ook dat de uitrol op de huidige voet niet door kan gaan. Sindsdien werkt de spoorsector daarom, onder leiding van de programmaorganisatie, volop aan een andere aanpak. Hierbij is het schaken op twee borden tegelijk. Ondertussen werkt de sector onverminderd door aan de uitvoering van een aantal voor de uitrol noodzakelijke projecten om vertraging te beperken.
De sector heeft stappen gezet in het samen vormgeven van een beheersbaardere en verantwoorde uitrol van ERTMS. Er wordt gekeken naar een alternatief voor het proefbaanvak op de Hanzelijn. En het proces naar in dienst stellen wordt opgedeeld in kleinere en overzichtelijkere stappen en perioden. Waarbij per stap de focus ligt op samenwerking/samenhang tussen materieel, organisatie en infrastructuur. Ook is de gezamenlijke sturing versterkt, onder andere door maandelijks de voortgang en eventuele risico’s en problemen samen te bespreken. Tot slot krijgt de Adviesraad Digitalisering Spoor vorm en is naar verwachting deze zomer rond. Deze Adviesraad ondersteunt de programmaorganisatie bij belangrijke beslissingen.
Successen geboekt in de uitvoering van lopende projecten
Door het harde werk zijn er ook successen geboekt in de uitrol. NS rijdt – na een uitgebreide voorbereiding - tussen Amsterdam en Utrecht in de reguliere dienstregeling met ERTMS treinen en 15 speciaal hiervoor opgeleide machinisten. Vervoerder Qbuzz heeft 10 nieuwe treinen aangeschaft voor de MerwedeLingeLijn. Er is een pilot gestart waarin ProRail en Vervoerders nauwer samenwerken in datauitwisseling voor het oplossen van storingen op bestaande trajecten met ERTMS, zoals HSL-Zuid en Betuweroute. De eerste resultaten zijn positief. Ook is de aanbesteding gestart voor de ombouw naar ERTMS op het baanvak Kijfhoek-Belgische grens.
Gerard Scheffrahn, programmadirecteur ERTMS:
"We kijken nu fundamenteel anders naar de opgave dan 10-15 jaar geleden. Als spoorsector staan we samen voor nieuwe ervaringen, dilemma’s en keuzes waar we in de recente spoorhistorie niet eerder mee te maken hebben gehad. Het is een feit dat de wereld om ERTMS altijd in beweging is en blijft. Het daagt ons uit om wendbaar te zijn en adequaat in te spelen op de constante veranderingen die er blijven. De noodzakelijke herijking van de huidige aanpak is in deze context balanceren tussen behoedzaamheid en voortvarendheid. Dat vraagt van ons tijd en alertheid. Onze uitdaging is voorkomen dat we nu nieuwe problemen creëren door te gaan voor de snelle oplossing om de vaart erin te houden. Dat vraagt van ons als sector nog meer samenwerking, openheid, om deze expeditie samen te doen met een open vizier”.
Digitalisering van de treinbeveiliging via ERTMS is een voorwaarde voor de verdere digitalisering van het spoor, met als uiteindelijk doel een goed werkend en concurrerend vervoerssysteem.