Want de tijd dringt en fondsen staan onder druk. Elf innovaties moeten bijdragen aan het versnellen én minder kostbaar maken van de ERTMS-uitrol.

Om de landelijke uitrol van ERTMS op tijd klaar te krijgen, is anders werken noodzakelijk. Vanuit dit besef vroeg ProRail in 2020/21 de markt om hulp bij het oplossen van een aantal vraagstukken. De Aanbesteding Snellere AanPak ERTMS (kortweg ASAP) werd ingericht volgens de principes van innovatiepartnerschap. “We specificeerden niet wat we wilden hebben, maar legden vraagstukken voor waarvoor we een oplossing zochten”, aldus ASAP-projectmanager John de Voogd. “Het resultaat is dat negen marktpartijen elf innovaties ontwikkelen om de landelijke uitrol van ERTMS te versnellen en waar mogelijk geld te besparen.”

Het wiel aanpassen, niet opnieuw uitvinden

De innovaties variëren van sleufloos graven tot een draadloze assenteller, en van passief gekoelde behuizingen tot een montagerobot. Ook een softwareoplossing voor het bouwen en onderhouden van safetycases behoort tot het innovatiearsenaal. “Veel van de oplossingen worden al met succes gebruikt in andere sectoren”, licht John toe. “Innovatiepartners maken de oplossingen toepasbaar voor het spoorwezen. Dat doen ze in nauwe samenwerking met ProRail. Gebruikmakend van elkaars innovatiekracht, kennis en ervaring komen we samen tot innovaties die optimaal bijdragen aan onze versnellings- en besparingsambities.”

Toepassing van innovaties in het spoor

“Verschillende innovaties bereiken dit jaar het eind van hun ontwikkel- en testtraject”, aldus John. “Bij oplevering toetsen we op drie dingen: doet de innovatie wat die moet doen, is de innovatie veilig en is de businesscase positief? Zo ja, dan zegt ProRail toe de innovatie in te kopen voor inzet op een beperkt aantal baanvakken.” De innovaties zijn ontwikkeld met het oog op de landelijke uitrol van ERTMS. In het kader van het voorschrift ‘ERTMS-voorbereid bouwen’ kunnen innovaties soms ook worden ingezet op conventionele projecten, als voorbereiding voor de landelijke uitrol van ERTMS. John: “Conventionele projecten hebben bijvoorbeeld veel interesse in, en baat bij innovaties op het gebied van kabelwerk. Want kabels leggen is bijzonder kostbaar en frequent ontstaat graafschade met alle gevolgen van dien. Als kabels leggen slimmer en sneller kan, scheelt dat enorm veel tijd en geld.”

Realistische besparingsmogelijkheden

De uitrol van ERTMS is en blijft een ingewikkelde, langdurige en kostbare zaak. Maar volgens John de Voogd laat de keuze voor innovatiepartnerschap zien dat ProRail alle mogelijkheden wil verkennen om de uitrol sneller en goedkoper te maken. “Als je de businesscases van de elf ASAP-innovaties bij elkaar optelt, kom je op anderhalf miljard euro uit. Daarmee is de ASAP-businesscase van dezelfde orde van grootte als het bedrag dat ProRail tekortkomt voor de uitrol van de eerste acht ERTMS-baanvakken.” Die anderhalf miljard is een realistisch bedrag, geeft John aan: “We zijn de ontwikkeling van innovaties gestart met businesscases met een maximale onnauwkeurigheid van 40%, getoetst door ProRail op basis van de impactgebieden die ProRail zelf heeft gedefinieerd. Zelfs als niet alle innovaties tot wasdom komen en zelfs als de uiteindelijke businesscase aan de onderkant van de bandbreedte eindigt, hebben we het over serieus geld.”

Vraagstuk A

Minder of geen kabels en leidingen die ERTMS-objecten voorzien van de benodigde voeding en signalen, of een slim idee voor het leggen van kabels en leidingen.