Met simulaties kunnen we nu al zien hoe ERTMS in de toekomst werkt. Zo komen we er op tijd achter of gebruikers, zoals machinisten en treindienstleiders, er goed mee overweg kunnen.

ERTMS realiseren we in Nederland stapsgewijs, met migratiestappen. Zo werken we bijvoorbeeld aan de ombouw van een specifieke materieelserie en leveren we een ICT-systeem op. Het proces ziet er bij iedere migratiestap hetzelfde uit. Eerst eisen, dan ontwerpen, vervolgens bouwen en dan uitgebreid testen.

Met simulatoren in de toekomst kijken

Om te beoordelen of de ontwerpen werken in de praktijk, zetten we simulatoren in. Het OKE gebruikt en ontwikkelt samen met ProRail (Innovatie, ICT, Verkeersleiding), NS opleidingen en andere vervoerders drie simulatoren:

EOSS

Simulatie omgeving EOSS (ERTMS Ontwikkel Simulatie Suite) koppelt de wereld van de treindienstleider aan die van de machinist. EOSS bestaat uit vier onderdelen die samen een zo realistisch mogelijk beeld geven van een de toekomstige werkelijkheid: PRL-game (treindienstleiding user interface), Research DMI (user interface trein tbv machinist), 3dViewer (buitenbeeld voor machinist) en de simulatiekern Friso. De simulator is ontwikkeld door de afdeling Innovatie van ProRail en wordt momenteel verder uitgebreid in samenwerking met ProRail ICT en ProRail Verkeersleiding in opdracht van het OKE.

SIGMAT

Binnen het project SIGMAT (Simulatie Gebruikersprocessen Machinisten en Treindienstleiders) wordt de simulatie omgeving EOSS ingezet voor het uitvoeren van Systeem Analyses voor het toetsen van de ERTMS-gebruikersprocessen op het aspect ‘Geschikheid voor Gebruik’ conform ISO-norm 25010 op de criteria Effectiviteit, Efficiëntie, Tevredenheid, Risicovrijheid en Compleetheid

De systeemanalyses worden verricht door een groep operationele experts en subject matter experts vanuit de vervoerders en ProRail Verkeersleiding onder regie van het OKE (Operationeel Kenniscentrum ERTMS). De manier waarop toekomstige processen en vraagstukken worden gerepresenteerd in een systeemanalyse bepaalt in hoge mate de betrouwbaarheid van de uitkomsten. Hoe realistischer de weergave, des te beter een gebruiker zich een oordeel kan vormen over de werkbaarheid. Op dit moment schieten de middelen tekort. De huidige desktopanalyses zijn onvoldoende representatief en doen een groot beroep op het voorstellingsvermogen van de deelnemers.

SIGMAT is een uniek project waarin ProRail Innovatie, ProRail ICT, ProRail Verkeersleiding, OKE, vervoerders en vier externe leveranciers intensief samenwerken en driewekelijks resultaten opleveren voor deze systeemanalyses. De subject matter experts en operationele experts (treindienstleiders en machinisten van diverse vervoerders) zijn enthousiast over de aanpak en de wijze waarmee met behulp van EOSS een nieuwe realiteit wordt gesimuleerd.

Desktopsimulatie

De meest eenvoudige vorm van simulatie die we nu gebruiken is desktopsimulatie. Desktopsimulatie komt in de praktijk neer op twee PowerPoint-presentaties. Eén voor de machinist en één voor de treindienstleider. Op elke dia staat een stap van het proces. Door tegelijkertijd op het juiste moment naar de volgende dia te gaan, doorlopen de machinist en de treindienstleider samen de simulatie.

Hieronder zie je een voorbeeld van een desktopsimulatie van Gebruikersproces 89. In dat gebruikersproces wordt een trein afgerangeerd van een centraal bediend gebied naar een gebied zonder centrale bediende beveiliging.

Proefpersonen

Tussen de proefpersonen zitten machinisten en treindienstleiders die ervaring hebben met ERTMS. Maar later kunnen we ook minder ervaren medewerkers voor de eerste keer kennis laten maken met ERTMS.